Budżetowe normy

Budżetowe normy, maksymalnie dopuszczalne kwoty wydatków związane z realizacją zadań rzeczowych, wyrażonych w odpowiednich wskaźnikach (wskaźniki budżetowe). Normowaniu podlegają więc koszty Jednostkowe realizacji zadań rzeczowych. N.b. są stosowane przede wszystkim w planowaniu budżetowym; zadania rzeczowe wyrażone we wskaźnikach budżetowych oraz koszty realizacji tych zadań ujęte w n.b. wyznaczają wydatki budżetowe; stosowane w planowaniu n.b. mają charakter obliczeniowy (kalkulacyjny). W toku wykonywania budżetu koszty jednostkowe realizowanych zadań rzeczowych mogą się więc odchylać od norm stosowanych w planowaniu; niektóre jednak normy (np. norma na wyżywienie w szpitalach) mają charakter obligatoryjny; nie mogą być przekraczane w toku realizacji budżetu. Normy związane z realizacją określonych zadań rzeczowych mogą mieć charakter normy ogólnej, normy złożonej lub normy szczegółowej: 1. norma ogólna obejmuje pełne koszty jednostkowe zadania rzeczowego, tj. koszty działalności przeliczone na określone jednostki miary (nośnik kosztu); w szkole norma ogólna obejmuje np. koszty kształcenia jednej klasy w ciągu roku, w szpitalu — koszty osobodnia, tj. koszty leczenia i utrzymania chorego w ciągu jednego dnia; normy ogólne są dostosowane do planowania wydatków w rozdziałach i tytułach (budżetowa klasyfikacja); 2. norma złożona obejmuje część kosztów (wydatków) wchodzących w skład normy ogólnej; zwykle normy złożone obejmują koszty (wydatki) w wybranych paragrafach lub pozycjach klasyfikacji budżetowej; normy złożone wyznaczają strukturę kosztów działalności objętej normą ogólną; z tego punktu widzenia normy złożone mają duże znaczenie, zwłaszcza gdy dotyczą wydatków limitowanych w całej gospodarce narodowej (np. funduszu płac); 3. normy szczegółowe są normami np. na ogrzewanie pomieszczeń liczone na 1 m2 kubatury pomieszczenia, na wyżywienie, zużycie papieru. Normy stosowane w poszczególnych jednostkach budżetowych mają charakter norm jednostkowych; są one dostosowane do warunków określonej instytucji (np. szkoła, szpital). Norma ogólna o charakterze jednostkowym uwzględnia więc zakres działania danej instytucji, jej położenie, wyposażenie itp„ które wpływają na koszty jednostkowe prowadzonej działalności. W planowaniu budżetowym na wyższym szczeblu zarządzania (ministerstwo, rady narodowe szczebla wojewódzkiego i powiatowego) wykorzystuje się normy zbiorcze, które stanowią przeciętne norm wydatków podporządkowanych im instytucji. Zbiorcze normy ogólne są wykorzystywane do regulowania wydatków budżetowych jednostek organizacyjnych, które zarządzają większą liczbą instytucji finansowanych z budżetu. Wydatki tych jednostek organizacyjnych są planowane na podstawie norm zbiorczych. W planowanych wydatkach jednostki te następnie rozdzielają środki budżetowe na podstawie norm jednostkowych dostosowanych do zakresu i warunków działalności poszczególnych instytucji. Stosowane w planowaniu budżetowym normy są oparte na rzeczywistym kształtowaniu się kosztów jednostkowych. Informacji w tym zakresie dostarcza sprawozdawczość budżetowa.